لنت‌های ترمز بخش مهمی از ایمنی خودرو هستند؛ وقتی پدال ترمز را فشار می‌دهید، مجموعه‌ای از قطعات وارد عمل می‌شوند تا سرعت خودرو کم شود و در نهایت توقف کامل کند. در میان این قطعات، لنت‌های ترمز نقش اساسی دارند. این لنت‌ها با ایجاد اصطکاک باعث توقف خودرو می‌شوند؛ البته همین اصطکاک علت خرابی لنت ترمز هم هست! لنت ترمز هم مثل هر قطعه مصرفی دیگری یک عمر مفید دارد.

عمر مفید لنت ترمز بین 20 تا 70 هزار کیلومتر است که به جنس آن بستگی دارد؛ هرچه عادت‌های بد رانندگی افراد کم‌تر باشد، عمر مفید این قطعه بیشتر می‌شود؛ اما بسیاری از رانندگان متوجه این عادت‌های غلط در رانندگی‌شان نیستند. در این مقاله از اوستایدک از علت خرابی لنت ترمز و روش‌های افزایش عمر آن‌ها می‌گوییم.

جنس لنت ترمز از چیست؟

لنت‌های ترمز به سه دسته تقسیم می‌شوند: لنت‌های آلی یا نیمه‌ارگانیک، لنت‌های سرامیکی و لنت‌های فلزی یا نیمه‌فلزی. لنت‌های ارگانیک از آزبست ساخته می‌شدند و به دلیل خاصیت سرطان‌زا‌‌یی‌شان دیگر تولید نمی‌شوند.

لنت‌های سرامیکی برای کار با دیسک‌های کربنی طراحی شده‌اند. مواد تشکیل‌دهنده آن‌ها مس، مواد چسبنده و الیاف سرامیکی است و مقاومت دمایی بالایی دارد و دیرتر خراب می‌شود. البته قیمت این لنت‌ها بیشتراز دیگر انواع لنت است.

بیشتر خودروهای جاده‌ای لنت‌های فلزی و نیمه‌فلزی دارند؛ این لنت‌ها حاوی گرافیت، فولاد، آهن و مس هستند و در نتیجه وزن بیشتری از انواع دیگر لنت ترمز دارند. لنت‌های فلزی با روتورها مهربان نیستند و می‌توانند باعث خرابی آن‌ها شوند.

لنت ترمز چطور کار می‌کند؟

اگر بخواهیم خیلی ساده توضیح دهیم، وقتی پدال ترمز را فشار می‌دهید، لنت‌های ترمز با روتورهای ماشینتان تماس برقرار می‌کنند و با ایجاد اصطکاک سرعت را کم می‌کنند تا در نهایت خودروی شما متوقف شود. نحوه کارکردن لنت ترمز به این شکل است که:

• هنگامی که پدال ترمز را فشار می‌دهید، سیلندری را فعال می‌کنید که مایع ترمز را از طریق شلنگ‌ها به سمت کالیپرها می‌فرستد.
• کالیپرها لنت ترمز را درگیر می‌کنند.
• لنت‌های ترمز به روتور فشار می‌آورند که مستقیم به چرخ‌ها وصل‌اند.
• این فشار باعث ایجاد اصطکاک لازم برای کاهش سرعت می‌شود. با کندشدن روتور، چرخ‌های خودرو هم کند می‌شوند.
• وقتی پایتان را از روی پدال ترمز برمی‌دارید، کل فرایند برعکس می‌شود. لنت‌ها آزاد می‌شوند و مایع داخل شلنگ به سمت بالا حرکت می‌کند.

 

علت خرابی لنت ترمز چیست؟

پیش‌تر گفتیم که اصطکاک باعث می‌شود لنت‌های ترمز به مرور خراب شوند؛ اما از طرفی عادت‌های غلط در رانندگی، عمر لنت‌ها را کاهش می‌دهند و شما را مجبور به پرداخت هزینه اضافی می‌کنند. اگر می‌خواهید پولتان را در جیب خود نگه دارید، عادت‌های زیر را کنار بگذارید تا پیش ‌از موعد، لنت ترمز ماشینتان خراب نشود.

1.    عدم استفاده از دنده‌های پایین در سرازیری

وسایل نقلیه به‌طور طبیعی در دنده‌های پایین آهسته‌تر حرکت می‌کنند. موقعی که در سرپایینی حرکت می‌کنید، از این مزیت برای کم‌کردن سرعت خودرو و کنترل آن استفاده کنید. کاهش دنده برای کاهش سرعت، سایش لنت ترمز با روتور را به حداقل می‌رساند.

اگر ماشینتان دنده دستی دارد، در سرپایینی با دنده بالاتر از 3 حرکت نکنید. اگر گیربکس ماشینتان اتوماتیک است، با توجه به دنده‌هایی که ماشینتتان دارد سنگین‌ترین حالت‌ها را انتخاب کنید.

2.    فاصله کم با ماشین جلویی

ممکن است در نگاه اول ربطی بین این مورد و علت خرابی لنت ترمز نبینید؛ اما فاصله کم با ماشین جلویی شما را مجبور به ترمز ناگهانی می‌کند. رانندگانی که فاصله‌شان را با خودروی جلویی حفظ می‌کنند، کم‌تر مجبور به استفاده از ترمز ناگهانی می‌شوند و لنت‌های ترمزشان سالم‌تر می‌ماند. جدا از سالم‌ترماندن لنت ترمز، رعایت فاصله با خودروی جلویی ایمن‌تر است و احتمال تصادف را کاهش می‌دهد.

3.    رانندگی با سرعت زیاد

اگر به رانندگی با سرعت زیاد عادت دارید، احتمال این‌که لنت‌های ترمزتان زودتر فرسوده شوند زیاد می‌شود؛ لنت‌های ترمز برای توقف خودرویی که سرعت بالایی دارد باید بسیار سخت‌تر کار کنند. به رانندگی با سرعت کم‌تر عادت کنید تا از واردآمدن فشار بی‌دلیل به لنت‌ها جلوگیری شود. جدا از این مورد، رانندگی با سرعت پایین احتمال تصادف و جریمه‌شدن را کم می‌کند.

4.    استفاده‌ از روتورهای تابدار

اگر اجزاء دیگر سیستم ترمز شما نیاز به تعویض داشته باشند و آن‌ها را تعویض نکنید، به لنت‌های ترمز آسیب جدی وارد می‌شود؛ برای مثال روتور می‌تواند یک علت خرابی لنت ترمز باشد. روتورها در اثر کارکردن و داغ‌شدن به‌مرور از شکل اصلی‌شان خارج می‌شوند و به‌اصطلاح تاب برمی‌دارند. تاب‌برداشتن روتور باعث ایجاد اصطکاک ناخواسته با لنت می‌شود و آن را فرسایش می‌دهد.

5.    وزن اضافه ماشین

هرچه وزن خودرو بیشتر باشد، هنگام حرکت شتاب بیشتری می‌گیرد و در نتیجه سیستم ترمز برای متوقف‌کردن ماشین باید کار بیشتری انجام دهد. پس، تا جایی که امکان دارد سعی کنید با وزن اضافی رانندگی نکنید تا لنت‌ها و دیگر قسمت‌های سیستم ترمزتان دیرتر خراب شوند.

رانندگی با لنت فرسوده چه صدماتی به خودرو می‌زند؟

رانندگی با لنت‌های خراب ناممکن نیست؛ اما صدماتی که با این کار به ماشینتان می‌زنید چنان جدی، هزینه‌بر و خطرناک است که حتما ترجیح می‌دهید به‌محض خرابی آن‌ها را تعویض کنید. در این قسمت 4 صدمه اصلی را که به علت خرابی لنت ترمز در خودرو ایجاد می‌شود توضیح می‌دهیم.

1.    می‌تواند به روتور و کالیپر ترمز آسیب بزند

در سیستم ترمز، خرابی یک قطعه می‌تواند باعث خراب‌شدن قطعات دیگر شود؛ برای مثال وقتی لنت ترمز فرسوده می‌شود، می‌تواند به روتور آسیب وارد کند. استفاده از لنت فرسوده باعث می‌شود هنگام ترمز‌گیری، فلز روی لنت با فلز روتور درگیر شود و آن را فرسایش دهد.

علاوه‌بر این، گرمای حاصل از سایش فلز روی فلز می‌تواند روتور را منحرف کند و آن را شکاف دهد. به‌طور معمول روتورهای ترمز از لنت ترمز بیشتر عمر می‌کنند و کم‌تر خراب می‌شوند؛ اما تعویض‌نکردن لنت ترمز می‌تواند به این قطعه آسیب بزند.

2.    می‌تواند باعث کندشدن عملکرد ترمز شود

هرچه لنت بیشتر فرسوده شود، کاهش سرعت و توقف خودرو برایش سخت‌تر می‌شود. اگر فکر می‌کنید لنت‌هایتان فرسوده شده‌اند، باید به زمان ترمز توجه بیشتری کنید و پایتان را بیشتر روی پدال ترمز فشار دهید. فاصله توقف طولانی‌تر و لیزخوردن یا کشیده‌شدن ماشین به یک طرف موقع ترمزکردن، از دیگر عوارض رانندگی با لنت‌های فرسوده است.

3.    ممکن است ماشین موقع ترمزکردن بلرزد

هنگامی که سیستم ترمز به‌خوبی کار می‌کند، خودرو به‌آرامی ترمز می‌کند. زمانی که لنت ترمز بیش ‌از حد فرسوده شود یا روتور آسیب ببیند، می‌تواند باعث ایجاد لرزش‌هایی در کل خودرو شود. اگر موقع ترمزگرفتن ماشیت تکان می‌خورد یا فرمانتان می‌لرزد، احتمالا زمان تعویض لنت‌هایتان رسیده است.

4.    می‌تواند به لاستیک‌های خودرو آسیب بزند

هنگامی که با لنت، روتور یا کالیپر فرسوده رانندگی می‌کنید، مجبور می‌شوید برای متوف‌کردن ماشین پدال ترمز را بیشتر فشار دهید؛ این ترمزهای سخت می‌توانند باعث سریع‌تر فرسوده‌شدن لاستیک‌ها یا نامتعادل‌شدن آن‌ها شوند. مراقبت از لنت‌ترمزها به معنای مراقبت از لاستیک‌ها هم هست.

علائم فرسودگی لنت ترمز

حال که درباره علت خرابی لنت ترمز و تاثیرات آن روی خودرو گفتیم، وقت این است که نشانه‌های فرسودگی لنت ترمز را بگوییم.

1.    صدای جیرجیر

این صدا یکی از نشانه‌های رایجی است که خبر از فرسودگی لنت می‌دهد؛ این صدا در زمان ترمزگیری شنیده می‌شود و علت آن ساییده‌شدن سطح فلزی لنت روی روتور است.

2.    لرزش موقع ترمزگرفتن

این نشانه را در بخش قبلی توضیح دادیم. لرزش هنگام ترمز نشانه این است که خودروی شما نیاز به کمک یک متخصص دارد. این احتمال وجود دارد که روتورهای ماشین تاب خورده باشند و باعث سایش ناهموار لنت ترمز شوند.

3.    توقف ماشین بیشتر طول بکشد

یکی دیگر از نشانه‌های نیاز ماشین به بازبینی سیستم ترمز، ضعیف‌شدن عملکرد ترمز است؛ اگر موقع ترمزگیری زمانی بیشتر از حد معمول طول می‌کشد تا خودرو متوقف شود، شاید به این معنی باشد که لنت‌های ترمز شما کاملا فرسوده شده‌اند یا روغن ترمز ماشین کم شده است. برای این‌که بدانید کدام‌یک دلیل ضعف عملکرد سیستم ترمز است باید به مکانیک متخصص مراجعه کنید.

4.    چراغ نشانگر لنت ترمز روشن می‌شود

اکثر خودروهای مدرن چراغ ترمز دارند. اگر چراغ هشدار ترمز را می‌بینید و ترمزدستی ماشینتان درگیر نشده است، وقت آن است که یک متخصص سیستم شما را بررسی کند تا مشکل خودروتان را تشخیص دهد.

5.    لنت ترمز شما نازک به نظر برسد

یکی از راه‌های آسان بررسی لنت‌های ترمز، بازرسی بصری آن‌ها است؛ برای انجام این کار، بین پره‌های چرخ‌های ماشینتان را نگاه و لنت ترمز را پیدا کنید؛ اگر ضخامت آن کم‌تر از 6.5 میلی‌متر باشد، احتمالا باید لنت‌های جدیدی بخرید.

6.    ماشین موقع ترمزگیری به طرفین منحرف‌ می‌شود

لنت‌های ترمز همیشه به‌طور مساوی فرسوده نمی‌شوند. گاهی پیش می‌آید آن‌هایی که یک طرف هستند سریع‌تر فرسوده شوند. اگر این اتفاق بیفتد، ممکن است هنگام ترمزکردن، خودرو کمی به سمت چپ یا راست منحرف شود. البته این مشکل لزوما علت خرابی لنت ترمز نیست. ممکن است دلایل دیگری هم مانند فشار نامناسب لاستیک، بلبرینگ چرخ معیوب یا خرابی کالیپر باعث انحراف خودرو شود.

جمع‌بندی

لنت‌های ترمز نقشی کلیدی در سیستم ترمز ماشین دارند و مثل هر قطعه دیگری پس‌ از مدتی باید تعویض شوند. به‌طور کلی، علت خرابی لنت ترمز اصطکاک آن با روتور (دیسک) است. عادت‌های غلط رانندگی می‌توانند عمر مفید لنت‌ها را کاهش دهند. به‌جز بررسی چشمی لنت‌ها، از روی نحوه عملکرد خودرو هم می‌توانید متوجه فرسودگی لنت‌ها شوید.

مشکلاتی که به علت خرابی لنت ترمز در خودرو ایجاد می‌شوند بسیار جدی هستند؛ جدا از هزینه بالایی که تعمیر و تعویض قطعات دیگر سیستم ترمز دارند، استفاده از لنت‌های فرسوده می‌توانند زندگی شما و دیگران را به خطر اندازند. شما هر چند وقت یک بار لنت ترمز ماشینتان را تعویض می‌کنید؟